Luận án Tiến sĩ Nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp vận tải hàng hóa đường bộ tại thành phố Hải Phòng trong điều kiện hội nhập quốc tế

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT................................................................................iv
DANH MỤC BẢNG..............................................................................................v
DANH MỤC HÌNH VÀ SƠ ĐỒ ........................................................................ vii
MỞ ĐẦU................................................................................................................1
1. Lý do lựa chọn đề tài..........................................................................................1
2. Những điểm mới của luận án .............................................................................3
3. Kết cấu nội dung của luận án .............................................................................4
Chương 1 TỔNG QUAN CÁC CÔNG TRÌNH VÀ HƯỚNG NGHIÊN CỨU
CỦA LUẬN ÁN.....................................................................................................5
1.1. TỔNG QUAN CÁC CÔNG TRÌNH VÀ KHOẢNG TRỐNG NGHIÊN
CỨU TRONG LUẬN ÁN .....................................................................................5
1.1.1. Tổng quan các công trình nghiên cứu liên quan đến năng lực cạnh tranh
của doanh nghiệp....................................................................................................5
1.1.2. Tổng quan các công trình liên quan đến phương thức nâng cao năng lực
cạnh tranh của doanh nghiệp vận tải......................................................................8
1.1.3. Khoảng trống tiếp tục nghiên cứu trong luận án........................................11
1.2. MỤC TIÊU, ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU ........................12
1.2.1. Mục tiêu nghiên cứu...................................................................................12
1.2.2. Đối tượng nghiên cứu.................................................................................13
1.2.3. Phạm vi nghiên cứu....................................................................................13
1.2.4. Câu hỏi nghiên cứu ....................................................................................14
1.3. CÁCH TIẾP CẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU...........................14
1.3.1. Cách tiếp cận và khung phân tích ..............................................................14
1.3.2. Phương pháp thu thập thông tin thứ cấp ....................................................17
1.3.3. Phương pháp thu thập thông tin sơ cấp thông qua điều tra doanh nghiệp .18
1.3.4. Phương pháp thu thập thông tin thông qua phỏng vấn sâu........................19
1.3.5. Phương pháp phân tích dữ liệu ..................................................................20
Chương 2 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ KINH NGHIỆM THỰC TIỄN VỀ NÂNG
CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA DOANH NGHIỆP VẬN TẢI HÀNG
HÓA ĐƯỜNG BỘ TRONG ĐIỀU KIỆN HỘI NHẬP QUỐC TẾ.....................22
ii
2.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA
DOANH NGHIỆP VẬN TẢI HÀNG HÓA ĐƯỜNG BỘ TRONG ĐIỀU KIỆN
HỘI NHẬP QUỐC TẾ.........................................................................................22
2.1.1. Doanh nghiệp vận tải hàng hóa đường bộ .................................................22
2.1.2. Năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp vận tải hàng hoá đường bộ ..........26
2.1.3. Phương thức nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp vận tải hàng
hoá đường bộ........................................................................................................32
2.1.4. Các nhân tố ảnh hưởng tới năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp vận tải
hàng hoá đường bộ ...............................................................................................36
2.2. KINH NGHIỆM THỰC TIỄN CỦA CÁC ĐỊA PHƯƠNG TRONG VIỆC
NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH CHO DOANH NGHIỆP VẬN TẢI
HÀNG HÓA ĐƯỜNG BỘ TRONG ĐIỀU KIỆN HỘI NHẬP QUỐC TẾ........46
2.2.1. Kinh nghiệm của một số địa phương .........................................................46
2.2.2. Bài học kinh nghiệp rút ra cho Thành phố Hải Phòng...............................50
Chương 3 THỰC TRẠNG NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA
DOANH NGHIỆP VẬN TẢI HÀNG HÓA ĐƯỜNG BỘ TẠI THÀNH PHỐ
HẢI PHÒNG TRONG ĐIỀU KIỆN HỘI NHẬP QUỐC TẾ..............................53
3.1. DOANH NGHIỆP VẬN TẢI HÀNG HÓA TẠI HẢI PHÒNG TRONG
ĐIỀU KIỆN HỘI NHẬP QUỐC TẾ ...................................................................53
3.1.1. Thị trường vận tải hàng hóa tại Thành phố Hải Phòng..............................53
3.1.2. Thực trạng doanh nghiệp vận tải hàng hóa đường bộ tại Thành Phố Hải Phòng.56
3.1.3. Hội nhập quốc tế và yêu cầu đối với các doanh nghiệp vận tải hàng hóa
đường bộ tại Thành phố Hải Phòng .....................................................................57
3.2. ĐÁNH GIÁ NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA DOANH NGHIỆP VẬN
TẢI HÀNG HÓA ĐƯỜNG BỘ TẠI THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG TRONG
ĐIỀU KIỆN HỘI NHẬP QUỐC TẾ ...................................................................60
3.2.1. Khả năng tồn tại và duy trì hoạt động của doanh nghiệp...........................60
3.2.2. Khả năng chiếm lĩnh thị phần của doanh nghiệp.......................................64
3.2.3. Khả năng duy trì và nâng cao hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp......74
3.3. ĐÁNH GIÁ PHƯƠNG THỨC NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH
CỦA DOANH NGHIỆP VẬN TẢI HÀNG HÓA ĐƯỜNG BỘ TẠI THÀNH
PHỐ HẢI PHÒNG TRONG ĐIỀU KIỆN HỘI NHẬP QUỐC TẾ ....................78
3.3.1. Nâng cao năng lực cạnh tranh dựa vào quy mô và năng lực vận tải hàng hóa 78
3.3.2. Nâng cao năng lực cạnh tranh dựa vào giá cước vận tải............................81
iii
3.3.3. Nâng cao năng lực cạnh tranh dựa vào sự khác biệt trong cung cấp dịch vụ vận tải.86
3.4. ĐÁNH GIÁ CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN NĂNG LỰC CẠNH
TRANH CỦA DOANH NGHIỆP VẬN TẢI HÀNG HÓA ĐƯỜNG BỘ TẠI
THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG TRONG ĐIỀU KIỆN HỘI NHẬP QUỐC TẾ .....93
3.4.1. Nhân tố hội nhập quốc tế ...........................................................................93
3.4.2. Nhân tố chính sách của Nhà nước..............................................................95
3.4.3. Nhân tố điều kiện tự nhiên, văn hóa xã hội .............................................101
3.4.4. Các nhân tố bên trong doanh nghiệp........................................................104
3.5. ĐÁNH GIÁ CHUNG VỀ NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA
DOANH NGHIỆP VẬN TẢI HÀNG HÓA ĐƯỜNG BỘ TẠI THÀNH PHỐ
HẢI PHÒNG TRONG ĐIỀU KIỆN HỘI NHẬP QUỐC TẾ............................113
3.5.1. Những kết quả đạt được ...........................................................................113
3.5.2. Những hạn chế và bất cập ........................................................................115
3.5.3. Nguyên nhân của những hạn chế và bất cập............................................117
Chương 4 BỐI CẢNH VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH
TRANH CỦA DOANH NGHIỆP VẬN TẢI HÀNG HÓA ĐƯỜNG BỘ TẠI
THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG TRONG ĐIỀU KIỆN HỘI NHẬP QUỐC TẾ ...122
4.1. BỐI CẢNH VÀ QUAN ĐIỂM VỀ NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH
TRANH CỦA DOANH NGHIỆP VẬN TẢI HÀNG HÓA ĐƯỜNG BỘ
TRONG ĐIỀU KIỆN HỘI NHẬP QUỐC TẾ...................................................122
4.1.1. Bối cảnh quốc tế.......................................................................................122
4.1.2. Bối cảnh trong nước.................................................................................123
4.1.3. Quan điểm nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp...................126
4.2. GIẢI PHÁP NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA DOANH
NGHIỆP VẬN TẢI HÀNG HÓA ĐƯỜNG BỘ TẠI THÀNH PHỐ HẢI
PHÒNG TRONG ĐIỀU KIỆN HỘI NHẬP QUỐC TẾ....................................129
4.2.1. Giải pháp từ phía chính sách của Trung ương .........................................129
4.2.2. Giải pháp từ phía chính sách của Thành phố Hải Phòng.........................134
4.2.3. Giải pháp từ phía doanh nghiệp vận tải hàng hóa đường bộ tại Thành phố
Hải Phòng...........................................................................................................138
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ HƯỚNG NGHIÊN CỨU TIẾP THEO.............147
NHỮNG CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN.......151
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO...........................................................152
PHỤ LỤC...........................................................................................................163
iv
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT