Luận án Tiến sĩ Nghèo đa chiều ở vùng Trung du và miền núi phía Bắc: trường hợp tỉnh Lào Cai

MỤC LỤC
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT.................................................................................v
DANH MỤC BẢNG.............................................................................................vi
DANH MỤC BIỂU ĐỒ, HỘP............................................................................vii
MỞ ĐẦU................................................................................................................1
1. Lý do chọn đề tài ..............................................................................................1
2. Những điểm mới của luận án..........................................................................4
2.1. Về khoa học.....................................................................................................4
2.2. Về thực tiễn .....................................................................................................4
3. Kết cấu của luận án..........................................................................................4
Chương 1. TỔNG QUAN CÁC CÔNG TRÌNH VÀ HƯỚNG NGHIÊN
CỨU CỦA LUẬN ÁN..........................................................................................6
1.1. TỔNG QUAN CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU CÓ LIÊN QUAN
ĐẾN NGHÈO ĐA CHIỀU...................................................................................6
1.1.1. Các nghiên cứu ở nước ngoài có liên quan đến nghèo đa chiều..................6
1.1.2. Các nghiên cứu trong nước có liên quan đến nghèo đa chiều ...................14
1.1.3. Những khoảng trống nghiên cứu................................................................22
1.2. HƯỚNG NGHIÊN CỨU CỦA LUẬN ÁN ...............................................23
1.2.1. Mục tiêu nghiên cứu...................................................................................23
1.2.2. Đối tượng, phạm vi và câu hỏi nghiên cứu................................................24
1.2.3. Cách tiếp cận và khung phân tích ..............................................................24
1.2.4. Phương pháp nghiên cứu............................................................................28
Chương 2. CƠ SỞ LÝ LUẬN, CHỈ TIÊU ĐO LƯỜNG VÀ KINH NGHIỆM
QUỐC TẾ VỀ NGHÈO ĐA CHIỀU................................................................33
2.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ NGHÈO ĐA CHIỀU............................................33
2.1.1. Khái niệm về nghèo đa chiều.....................................................................33
2.1.2. Vai trò của việc đánh giá và thúc đẩy giảm nghèo đa chiều......................35
2.1.3. Đặc điểm của việc đánh giá và thúc đẩy giảm nghèo đa chiều..................36
ii
2.1.4. Nội dung phản ánh nghèo đa chiều............................................................37
2.1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến nghèo đa chiều ................................................38
2.2. CHỈ TIÊU ĐO LƯỜNG NGHÈO ĐA CHIỀU VÙNG TRUNG DU VÀ
MIỀN NÚI PHÍA BẮC, TỈNH LÀO CAI........................................................45
2.2.1. Một số bộ chỉ tiêu đo lường nghèo đa chiều của thế giới, Việt Nam ........45
2.2.2. Đề xuất bộ chỉ tiêu đo lường nghèo đa chiều áp dụng cho vùng Trung du
và miền núi phía Bắc và tỉnh Lào Cai..................................................................55
2.3. KINH NGHIỆM GIẢM NGHÈO CỦA MỘT SỐ NƯỚC......................58
2.3.1. Kinh nghiệm của Trung Quốc....................................................................58
2.3.2. Kinh nghiệm của Hàn Quốc.......................................................................59
2.3.3. Kinh nghiệm một số nước ASEAN ...........................................................60
2.3.4. Bài học cho thực hiện giảm nghèo đa chiều ở vùng Trung du và miền núi
phía Bắc và tỉnh Lào Cai......................................................................................61
Chương 3. THỰC TRẠNG NGHÈO ĐA CHIỀU Ở VÙNG TRUNG DU VÀ
MIỀN NÚI PHÍA BẮC: TRƯỜNG HỢP TỈNH LÀO CAI...........................63
3.1. ĐẶC ĐIỂM VÙNG TRUNG DU VÀ MIỀN NÚI PHÍA BẮC VÀ TỈNH
LÀO CAI.............................................................................................................63
3.1.1. Đặc điểm tự nhiên ......................................................................................63
3.1.2. Đặc điểm kinh tế - xã hội...........................................................................65
3.2. THỰC TRẠNG NGHÈO ĐA CHIỀU Ở VÙNG TRUNG DU VÀ MIỀN
NÚI PHÍA BẮC: TRƯỜNG HỢP TỈNH LÀO CAI.......................................68
3.2.1. Thực trạng chỉ số nghèo đa chiều ở vùng Trung du và miền núi phía Bắc
và tỉnh Lào Cai .....................................................................................................68
3.2.2. Thực trạng chỉ số nghèo từng chiều vùng Trung du và miền núi phía Bắc
và tỉnh Lào Cai .....................................................................................................71
3.3. CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN NGHÈO ĐA CHIỀU Ở KHU VỰC
TRUNG DU VÀ MIỀN NÚI PHÁ BẮC: TRƯỜNG HỢP TỈNH LÀO CAI83
3.3.1. Đặc điểm vị trí địa lý..................................................................................83
3.3.2. Điều kiện tự nhiên......................................................................................84
iii
3.3.3. Tiềm năng kinh tế.......................................................................................87
3.3.4. Đặc điểm của hộ gia đình...........................................................................92
3.3.5. Cơ chế, chính sách .....................................................................................95
3.4. ĐÁNH GIÁ CHUNG VỀ NGHÈO ĐA CHIỀU Ở VÙNG TRUNG DU
VÀ MIỀN NÚI PHÍA BẮC: TRƯỜNG HỢP TỈNH LÀO CAI..................101
3.4.1. Những kết quả đạt được ...........................................................................101
3.4.2. Những tồn tại, hạn chế .............................................................................103
3.4.3. Nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế .................................................107
Chương 4. GIẢI PHÁP GIẢM NGHÈO ĐA CHIỀU VÙNG TRUNG DU
VÀ MIỀN NÚI PHÍA BẮC: TRƯỜNG HỢP TỈNH LÀO CAI..................113
4.1. BỐI CẢNH CÓ LIÊN QUAN ĐẾN NGHÈO ĐA CHIỀU Ở VÙNG
TRUNG DU VÀ MIỀN NÚI PHÍA BẮC, TỈNH LÀO CAI GIAI ĐOẠN
2021 - 2030.........................................................................................................113
4.1.1. Bối cảnh quốc tế.......................................................................................113
4.1.2. Bối cảnh trong nước.................................................................................116
4.2. QUAN ĐIỂM VÀ ĐỊNH HƯỚNG GIẢM NGHÈO ĐA CHIỀU VÙNG
TRUNG DU VÀ MIỀN NÚI PHÍA BẮC, TỈNH LÀO CAI GIAI ĐOẠN
2021 - 2030.........................................................................................................120
4.2.1. Quan điểm giảm nghèo đa chiều..............................................................120
4.2.2. Định hướng về đo lường nghèo đa chiều và thực hiện giảm nghèo đa chiều122
4.3. GIẢI PHÁP THÚC ĐẨY GIẢM NGHÈO ĐA CHIỀU VÙNG TRUNG
DU VÀ MIỀN NÚI PHÍA BẮC VÀ TỈNH LÀO CAI ..................................128
4.3.1. Hoàn thiện thước đo nghèo đa chiều........................................................128
4.3.2. Hoàn thiện hệ thống chính sách giảm nghèo đa chiều............................133
4.3.3. Hoàn thiện hệ thống dữ liệu phục vụ giám sát và đánh giá chương
trình/chính sách giảm nghèo ..............................................................................137
4.3.4. Tăng cường hiệu lực quản lý nhà nước giảm nghèo đa chiều .................142
4.3.5. Cải thiện môi trường kinh tế và hạ tầng phục vụ sản xuất cho vùng nghèo,
người nghèo........................................................................................................143
iv
4.3.6. Tăng cường công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức của nhóm đối tượng
nghèo ..................................................................................................................146
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.........................................................................149
1. Kết luận .........................................................................................................149
2. Một số hạn chế của luận án.........................................................................150
3. Kiến nghị hướng nghiên cứu tiếp theo .......................................................150
CÔNG TRÌNH CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI
LUẬN ÁN..........................................................................................................152
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO........................................................153
CÁC PHỤ LỤC ................................................................................................162