Luận án Tiến sĩ Phát triển kinh tế trên địa bàn các Khu kinh tế - quốc phòng ở Việt Nam

iii
MỤC LỤC
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT.............................................................................vi
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ..........................................................................vii
DANH MỤC BẢNG........................................................................................................viii
MỞ ĐẦU..............................................................................................................................1
Chương 1. TỔNG QUAN CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU VÀ HƯỚNG
NGHIÊN CỨU CỦA LUẬN ÁN .....................................................................................4
1.1. Tổng quan các công trình nghiên cứu và xác định khoảng trống nghiên cứu .... 4
1.1.1. Tổng quan các nghiên cứu về phát triển kinh tế trên địa bàn Khu kinh tế -
quốc phòng ..................................................................................................................4
1.1.2. Tổng quan các nghiên cứu về tiêu chí đánh giá phát triển kinh tế trên địa bàn
các Khu kinh tế - quốc phòng .....................................................................................6
1.1.3. Các nghiên cứu về nhân tố ảnh hưởng đến phát triển kinh tế trên địa bàn các
Khu kinh tế - quốc phòng............................................................................................8
1.1.4. Những kết quả đạt được của các công trình nghiên cứu và khoảng trống tiếp
tục nghiên cứu trong luận án.....................................................................................13
1.2. Mục tiêu, đối tượng và phạm vi nghiên cứu............................................................... 17
1.2.1. Mục tiêu nghiên cứu........................................................................................17
1.2.2. Đối tượng nghiên cứu......................................................................................18
1.2.3. Phạm vi nghiên cứu.........................................................................................18
1.2.4. Câu hỏi nghiên cứu của luận án ......................................................................19
1.3. Cách tiếp cận và phương pháp nghiên cứu................................................................ 19
1.3.1. Cách tiếp cận và khung phân tích ...................................................................19
1.3.2. Phương pháp thu thập thông tin, số liệu .........................................................22
1.3.3. Phương pháp phân tích thông tin, số liệu........................................................26
Chương 2. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN KINH TẾ TRÊN ĐỊA BÀN
CÁC KHU KINH TẾ - QUỐC PHÒNG......................................................................30
2.1. Khu kinh tế - quốc phòng.............................................................................................. 30
2.1.1. Khái niệm khu kinh tế - quốc phòng...............................................................30
2.1.2. Sự cần thiết hình thành và phát triển các Khu kinh tế - quốc phòng ..............31
2.1.3. Đặc điểm của Khu kinh tế - quốc phòng.........................................................32
iv
2.2. Phát triển kinh tế trên địa bàn các Khu kinh tế -quốc phòng................................. 34
2.2.1. Khái niệm về phát triển kinh tế và phát triển kinh tế trên địa bàn Khu kinh tế -
quốc phòng ................................................................................................................34
2.2.2. Tiêu chí đánh giá phát triển kinh tế trên địa bàn các Khu kinh tế - quốc phòng ....41
2.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển kinh tế trên địa bàn các Khu kinh tế -
quốc phòng.............................................................................................................................. 49
2.3.1. Đặc điểm tự nhiên và môi trường chính trị, văn hóa, xã hội của Khu KTQP 49
2.3.2. Các nguồn lực kinh tế - xã hội của Khu KTQP ..............................................50
2.3.3. Cơ chế, chính sách và quản lý nhà nước về kinh tế ........................................51
2.3.4. Các mô hình phát triển kinh tế trên địa bàn các Khu KTQP ..........................53
2.3.5. Sự tham gia của Quân đội ...............................................................................53
Chương 3. THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN KINH TẾ TRÊN ĐỊA BÀN CÁC
KHU KINH TẾ - QUỐC PHÒNG Ở VIỆT NAM.....................................................54
3.1. Khái quát về các Khu kinh tế - quốc phòng ở Việt Nam......................................... 54
3.1.1. Quá trình hình thành và phát triển các Khu kinh tế - quốc phòng ở Việt Nam ...54
3.1.2. Đặc điểm tự nhiên, kinh tế - xã hội của các Khu kinh tế - quốc phòng ở Việt Nam 55
3.1.3. Đặc điểm về quốc phòng, an ninh, trật tự xã hội của các Khu kinh tế - quốc
phòng ở Việt Nam.....................................................................................................59
3.2. Thực trạng phát triển kinh tế trên địa bàn các Khu KTQP ở Việt Nam ............. 60
3.2.1. Thực trạng tăng trưởng kinh tế trên địa bàn các Khu kinh tế - quốc phòng ở
Việt Nam ...................................................................................................................60
3.2.2. Thực trạng chuyển dịch cơ cấu kinh tế trên địa bàn các Khu kinh tế - quốc phòng .67
3.2.3. Thực trạng về tiến bộ xã hội trên địa bàn các Khu KTQP..............................73
3.2.4. Thực trạng bảo đảm quốc phòng - an ninh trên địa bàn các Khu kinh tế -
quốc phòng............................................................................................................85
3.3. Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển kinh tế trên địa bàn các Khu
kinh tế - quốc phòng ở Việt Nam......................................................................................... 91
3.3.1. Xác định mô hình phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển kinh tế trên
địa bàn các Khu kinh tế - quốc phòng.......................................................................91
3.3.2. Kiểm định và kết quả sử dụng mô hình phân tích nhân tố ảnh hưởng..............93
3.3.3. Phân tích đặc điểm và mức độ ảnh hưởng của các nhân tố từ kết quả sử dụng
mô hình......................................................................................................................97
v
3.4. Đánh giá chung về phát triển kinh tế trên địa bàn các Khu kinh tế - quốc phòng
ở Việt Nam ............................................................................................................................109
3.4.1. Những kết quả đạt được ................................................................................109
3.4.2. Những tồn tại, hạn chế ..................................................................................110
3.4.3. Nguyên nhân của những hạn chế, bất cập.....................................................112
Chương 4. QUAN ĐIỂM, ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN KINH
TẾ TRÊN ĐỊA BÀN CÁC KHU KINH TẾ - QUỐC PHÒNG Ở VIỆT NAM...117
4.1. Quan điểm và định hướng phát triển kinh tế trên địa bàn các Khu kinh tế - quốc
phòng ở Việt Nam................................................................................................................117
4.1.1. Bối cảnh có liên quan đến các Khu kinh tế - quốc phòng và phát triển kinh tế
trên các Khu kinh tế - quốc phòng giai đoạn 2021 - 2030......................................117
4.1.2. Quan điểm của Nhà nước về phát triển các Khu kinh tế - quốc phòng giai
đoạn 2021 - 2030.....................................................................................................119
4.1.3. Quan điểm và định hướng của luận án về phát triển kinh tế trên địa bàn các
Khu kinh tế - quốc phòng........................................................................................120
4.2. Một số giải pháp phát triển kinh tế trên địa bàn các Khu kinh tế - quốc phòng123
4.2.1. Nhóm giải pháp về tăng cường huy động và sử dụng có hiệu quả nguồn lực
phát triển kinh tế trên bàn các Khu kinh tế - quốc phòng .......................................123
4.2.2. Nhóm giải pháp về hoàn thiện cơ chế, chính sách và tăng cường quản lý nhà
nước về phát triển kinh tế trên địa bàn Khu kinh tế - quốc phòng..............................128
4.2.3. Nhóm giải pháp về hoàn thiện mô hình phát triển kinh tế trên địa bàn các Khu
kinh tế - quốc phòng................................................................................................137
4.2.4. Nhóm giải pháp về tăng cường sự tham gia của Quân đội đối với phát triển
kinh tế trên địa bàn các Khu kinh tế - quốc phòng .................................................144
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ......................................................................................148
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................................151
DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ CÓ LIÊN
QUAN ĐẾN LUẬN ÁN.................................................................................................160
PHỤ LỤC.........................................................................................................................161