Luận án Tiến sĩ Vai trò của Nhà nước trong hình thành và phát triển cụm liên kết ngành: trường hợp ngành dệt may và đồ gỗ

MỤC LỤC
MỤC LỤC........................................................................................................... iii
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT.............................................................................vii
DANH MỤC BẢNG............................................................................................ix
DANH MỤC HÌNH.............................................................................................xi
PHẦN MỞ ĐẦU...................................................................................................1
1. Sự cần thiết của đề tài, luận án...........................................................................1
2. Những điểm mới của luận án .............................................................................3
3. Kết cấu của luận án ............................................................................................4
CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN CÁC CÔNG TRÌNH VÀ HƢỚNG NGHIÊN
CỨU CỦA LUẬN ÁN..........................................................................................5
1.1 TỔNG QUAN CÁC CÔNG TRÌNH CÓ LIÊN QUAN ĐỀ VAI TRÒ
CỦA NHÀ NƢỚC TRONG HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CỤM LIÊN
KẾT NGÀNH........................................................................................................5
1.1.1 Tổng quan các công trình về nội dung nghiên cứu .......................................5
1.1.2 Tổng quan các công trình về phương pháp nghiên cứu.............................10
1.1.3 Tổng quan các công trình về phạm vi không gian, thời gian và phương
pháp nghiên cứu ...................................................................................................11
1.1.4 Những khoảng trống tiếp tục nghiên cứu trong luận án.................................12
1.2 HƢỚNG NGHIÊN CỨU CỦA LUẬN ÁN................................................13
1.2.1 Mục tiêu nghiên cứu của Luận án...............................................................13
1.2.2 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu luận án..................................................13
1.2.3 Câu hỏi nghiên cứu .....................................................................................14
1.2.4 Cách tiếp cận và khung phân tích ...............................................................14
1.2.5 Phương pháp nghiên cứu.............................................................................17
CHƢƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ KINH NGHIỆM QUỐC TẾ VỀ VAI
TRÒ CỦA NHÀ NƢỚC TRONG HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CỤM
LIÊN KẾT NGÀNH...........................................................................................22
iv
2.1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CỤM LIÊN
KẾT NGÀNH......................................................................................................22
2.1.1 Các khái niệm..............................................................................................22
2.1.2 Điều kiện hình thành và phát triển cụm liên kết ngành ..............................26
2.1.3 Những yếu tố ảnh hưởng đến sự hình thành và phát triển cụm liên kết
ngành ...................................................................................................................31
2.2 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ VAI TRÒ CỦA NHÀ NƢỚC TRONG HÌNH
THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CỤM LIÊN KẾT NGÀNH................................33
2.2.1 Một số lý luận về vai trò của Nhà nước trong hình thành và phát triển cụm
liên kết ngành .......................................................................................................33
2.2.2 Các vai trò chủ đạo của Nhà nước trong hình thành và phát triển cụm liên
kết ngành ..............................................................................................................39
2.2.3 Các tiêu chí đánh giá vai trò của Nhà nước trong hình thành và phát triển
cụm liên kết ngành ...............................................................................................47
2.2.4 Các yếu tố ảnh hưởng đến vai trò của Nhà nước trong hình thành và phát
triển cụm liên kết ngành.......................................................................................50
2.3 KINH NGHIỆM CỦA TRUNG QUỐC VÀ NHẬT BẢN TRONG
VIỆC XÁC ĐỊNH VÀ PHÁT HUY VAI TRÒ CỦA NHÀ NƢỚC TRONG
HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CỤM LIÊN KẾT NGÀNH....................52
2.3.1 Kinh nghiệm của Trung Quốc ....................................................................52
2.3.2 Kinh nghiệm của Nhật Bản.........................................................................60
2.3.3 Một số bài học cho việc hoàn thiện vai trò của Nhà nước trong hình thành
và phát triển cụm liên kết ngành ở Việt Nam ......................................................67
CHƢƠNG 3: THỰC TRẠNG VAI TRÒ CỦA NHÀ NƢỚC TRONG HÌNH
THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CỤM LIÊN KẾT NGÀNH: TRƢỜNG HỢP
NGÀNH DỆT MAY VÀ ĐỒ GỖ......................................................................69
3.1 THỰC TRẠNG HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CỤM LIÊN KẾT
NGÀNH CỦA VIỆT NAM................................................................................69
3.1.1 Khái quát thực trạng hình thành và phát triển cụm liên kết ngành ở Việt
Nam ...................................................................................................................69
v
3.1.2 Thực trạng tiềm năng hình thành và phát triển cụm liên kết ngành dệt may
và đồ gỗ ................................................................................................................72
3.2 THỰC TRẠNG VAI TRÕ NHÀ NƢỚC TRONG HÌNH THÀNH VÀ
PHÁT TRIỂN CỤM LIÊN KẾT NGÀNH Ở VIỆT NAM VÀ NGÀNH DỆT
MAY, ĐỒ GỖ.....................................................................................................77
3.2.1 Vai trò nhà quản lý......................................................................................78
3.2.2 Vai trò nhà đầu tư........................................................................................91
3.2.3 Vai trò nhà trung gian kết nối ...................................................................104
3.3 ĐÁNH GIÁ CHUNG VỀ VAI TRÒ CỦA NHÀ NƢỚC TRONG
HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CỤM LIÊN KẾT NGÀNH..................112
3.3.1 Một số kết quả khảo sát đánh giá về vai trò Nhà nước.............................112
3.3.2 Một số kết quả Nhà nước đạt được với vai trò hình thành và phát triển cụm
liên kết ngành ở Việt Nam thời gian qua ...........................................................114
3.3.3 Những tồn tại hạn chế ...............................................................................116
3.3.4 Nguyên nhân của những bất cập, hạn chế ...............................................119
CHƢƠNG 4: PHƢƠNG HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN VAI
TRÒ CỦA NHÀ NƢỚC NHẰM THÖC ĐẨY HÌNH THÀNH VÀ PHÁT
TRIỂN CỤM LIÊN KẾT NGÀNH ĐẾN NĂM 2030 ...................................124
4.1 BỐI CẢNH, QUAN ĐIỂM VÀ PHƢƠNG HƢỚNG HOÀN THIỆN VAI
TRÒ CỦA NHÀ NƢỚC TRONG HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CỤM
LIÊN KẾT NGÀNH ĐẾN NĂM 2030............................................................124
4.1.1 Bối cảnh tác động đến hoàn thiện vai trò của Nhà nước trong hình thành và
phát triển cụm liên kết ngành đến năm 2030 .....................................................124
4.1.2 Mục tiêu và phương hướng hoàn thiện vai trò của Nhà nước nhằm thúc đẩy
hình thành và phát triển cụm liên kết ngành ở Việt Nam ..................................127
4.2 GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN VAI TRÕ NHÀ NƢỚC NHẰM THÚC
ĐẨY HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CỤM LIÊN KẾT NGÀNH ĐẾN
NĂM 2030 .........................................................................................................131
4.2.1 Giải pháp hoàn thiện vai trò nhà quản lý của nhà nước trong hình thành và
phát triển cụm liên kết ngành.............................................................................131
vi
4.2.2 Giải pháp hoàn thiện vai trò nhà đầu tư trong hình thành và phát triển cụm
liên kết ngành .....................................................................................................136
4.2.3 Giải pháp hoàn thiện vai trò nhà trung gian kết nối trong hình thành và phát
triển cụm liên kết ngành.....................................................................................137
4.3 NHÓM GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN VAI TRÒ CỦA NHÀ NƢỚC
NHẰM THÖC ĐẨY HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CỤM LIÊN KẾT
NGÀNH DỆT MAY VÀ CỤM LÀNG NGHỀ ĐỒ GỖ................................138
4.3.1 Nhóm giải pháp hoàn thiện vai trò nhà nước nhằm thúc đẩy hình thành và
phát triển cụm liên kết ngành dệt may ...............................................................138
4.3.1.1 Giải pháp hoàn thiện vai trò nhà quản lý ...............................................138
4.3.1.2 Giải pháp hoàn thiện vai trò nhà đầu tư.................................................140
4.3.1.3 Giải pháp hoàn thiện vai trò nhà trung gian kết nối...............................140
4.3.2 Nhóm giải pháp hoàn thiện vai trò Nhà nước nhằm thúc đẩy hình thành và
phát triển cụm làng nghề đồ gỗ..........................................................................142
4.3.2.1 Giải pháp hoàn thiện vai trò nhà quản lý ...............................................142
4.3.2.2 Giải pháp hoàn thiện vai trò nhà đầu tư.................................................143
4.3.2.3 Giải pháp hoàn thiện vai trò nhà trung gian kết nối…………………...147
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.........................................................................146
TÀI LIỆU THAM KHẢO..................................................................................149
DANH MỤC CÔNG TRÌNH CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ...............................159
PHỤ LỤC...........................................................................................................159